Nhàn đàm về hai chữ "VĂN HÓA"

NHÀN ĐÀM HAI CHỮ “VĂN HÓA”

 

Hình ảnh từ báo mạng

Có lẽ không có đất nước nào khi ra khỏi nhà lại thấy nhiều chữ văn hóa như ở nước ta. Nào là thôn Văn Hóa, Ấp Văn Hóa, Xã Văn Hóa, Tổ Dân Phố Văn Hóa, Khu Phố Văn Hóa và bây giờ trên đường phố lại thấy thêm những băng rôn có từ “Văn Hóa Giao Thông”. Trên các phương tiện thông tin đại chúng thì có: “Văn Hóa Vỉa Hè”, “Văn Hóa Từ Chức”, “Văn Hóa Xe Bus”, “Văn Hóa Công Sở”, “Văn Hóa Công Chức”, “Văn Hóa Công Quyền”,… Và thực sự, tôi cũng đã từng bối rối trước bản kê khai lý lịch ở mục: Trình độ văn hóa (?!)
Không định nghĩa hay giải nghĩa, mà tôi chỉ dám “trộm” nghĩ về hai chữ “VĂN HÓA”. Phàm là người được sinh ra để sống, đi học và làm việc. Muốn sống tốt, học tốt và làm việc tốt, điều đầu tiên cần nhất, ấy chính là ý thức. Ý thức quyết định hành vi đạo đức và sự trưởng thành của mỗi người. Những hành vi ấy được lập đi lập lại nhiều lần tạo thành tập quán, phong tục và chuẩn mực của hành vi được thiết lập để cấu thành văn hóa.
Ý thức là gì? Nói một cách nôm na, ý thức chính là hệ quả của sự hiểu biết. Khi hiểu biết rõ bản chất vấn đề, người ta khắc có ý thức. Ý thức giúp con người ta thực thi một cách tốt nhất sự hiểu biết ấy. Sự thực thi ấy chính là hành vi ứng xử. Ý thức ban đầu, chính là sự hiểu biết về bản thân. Có nghĩa, ta phải biết ta là ai, ta đang ở đâu và ta làm gì. Khi hiểu được điều đó, khắc ta sẽ biết mình cần phải ứng xử như thế nào.
Ví dụ: Một người có địa vị trong xã hội, đứng trước ông bà cha mẹ, hoặc trong lớp học, người ấy phải hiểu mình là ai và đang làm gì, thì ắt sẽ có những hành vi ứng xử đúng mực, bằng ngược lại thì người ấy sẽ không được đón nhận và còn bị coi là hỗn láo, vô văn hóa.

Xã hội băng hoại chính là ý thức của mỗi cá nhân không cao. Vì thế, trước khi nói đến hai chữ “văn hóa”, chúng ta hãy xem lại mình đã có đủ ý thức về bản thân hay chưa.  Và điều đó không chỉ thuộc trách nhiệm giáo dục từ gia đình, nhà trường, xã hội mà ngay chính bản thân mỗi người phải hiểu được mình là ai, đang ở đâu và đang làm gì, để có cách ứng xử đúng mực. Và khi mọi người đều có ý thức thì hai chữ VĂN HÓA không cần phải “phô trương rầm rộ” như bây giờ.